Jego nazwa, podobnie jak nazwy pozostałych miesięcy (z wyjątkiem marca i maja), pochodzi od charakterystycznych cech związanych z towarzyszącymi danemu miesiącowi zjawiskami przyrodniczymi lub z rytmem wykonywanych w tym czasie prac na roli. Nazwa „styczeń” pochodzi od słowa „tyki”, które w tym czasie sporządzali gospodarze. Nazwa ta może też pochodzić od „styku” z uwagi na to, że miesiąc ten występuje na przełomie roku. W języku staropolskim styczeń nazywano również tyczniem, godnikiem i ledniem (współczesna czeska nazwa miesiąca: leden).
Łacińska nazwa stycznia, Ianuarius (zobacz: kalendarz rzymski), która została zapożyczona przez większość języków europejskich, pochodzi od boga początku – Janusa.
W miesiącu styczniu Ziemia znajduje się najbliżej Słońca. Peryhelium Ziemi przypada 3 stycznia, a aphelium 4 czerwca. Różnica w odległości między maksymalnym zbliżeniem, a oddaleniem, to 3,5%, co przekłada się na 6,9% różnicy w ilości energii słonecznej. Oznacza to, że południowa półkula dostaje więcej energii słonecznej w ciągu całego roku, niż północna (gdyż w styczniu to ona jest odwrócona do Słońca).
Kilka ważnych dat:
- 2 stycznia 1839 roku Francuz Louis Daguerre zrobił pierwsze zdjęcie Księżyca.
- 7 stycznia w kościele prawosławnym obchodzone jest Boże Narodzenie.
- 10 stycznia 1863 roku w Londynie otwarto pierwszą na świecie linię metra. Wagony ciągnęły lokomotywy parowe.
- 15 stycznia 2001 roku powstała Wikipedia.
- 18 stycznia jest dniem Kubusia Puchatka. Tego dnia w 1882 roku urodził się jego twórca: A. A. Milne.
- 20 stycznia 1895 roku po raz pierwszy prześwietlono złamaną rękę promieniami rentgenowskimi.
- 23 stycznia 1831 roku flaga Belgii zmieniła układ pasów z poziomego na pionowy.
- 30 stycznia 1648 roku Holandia uzyskała niepodległość od Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Przysłowia i powiedzenia związane z miesiącem styczniem:
- Gdy w styczniu deszcz leje, robi złe nadzieje.
- Jeśli styczeń zachlapany, to lipiec zapłakany, a kiedy w styczniu lato, w lecie zima za to.
- Jeśli trawa w styczniu nie zmarznie, to w sierpniu się spali.
- Gdy styczeń burzliwy ze śniegiem, lato burzliwe z deszczami.
- Gdy styczeń najostrzejszy, tedy roczek najpłodniejszy.
- Jeśli styczeń mrozi, lipiec skwarem grozi.
- Styczeń mroźny i biały zwiastuje letnie upały.
- Po styczniu jasnym i białym, będą w lecie upały.
Źródło: miesiace.pl/styczen/; paczka-wiedzy.pl/styczen-ciekawostki/
